donderdag 27 december 2012

Kerstmenu samenstellen


Sint is in 't land. De winkels en magazines met hun glanzende kitsch, lonken de consument. Overbodige uitgaven aan de zoveelste musthave, zullen in januari ongetwijfeld hun tol eisen. De lekkerste recepten worden gepubliceerd, supermarkten veranderen voor even in een walhalla van mooie ingrediënten.
Planningen wie, waar en wanneer met kerst eten, gaan vooraf aan de opstellingen van de menu's die we met kerst gaan koken. M.I.Y. (maak het zelf) is een hippe trend. Hobbykoks verzamelen ingrediënten bij de beste vishandel, de authentieke kaasboer en rijden stad en land af voor dat ene stukje vlees of bijzondere truffel. Verheugen op een mooi kerstdiner valt, helaas, vaak tegen. Onervaren met planning, het gerecht nog nooit eerder gemaakt hebben of überhaupt niet weten hoe iets kan of hoort te smaken zijn de grootste valkuilen. De sfeer aan tafel daalt onder nul omdat het eten nog steeds niet klaar of gaar is. De dagen na kerst eet je nog steeds het teveel ingekochte eten en meestal wordt er uiteindelijk veel weggegooid. 

Tijd van vrede en bezinning 

Waarom zo moeilijk? Kerstmis is een tijd van vrede en bezinning. Vooral dat laatste is handig om van toepassing te laten zijn bij het organiseren van een heerlijk diner waar iedereen zich kan verheugen op dat gerecht dat toen ook zo lekker smaakte. Vandaag goede raad, voor een vredelievende, smaakpapillen- en tongstrelende en onstressende kerstdis. Niks uren autorijden, maar gewoon beproefde lekkere dingen kopen waarvan je precies weet hoe je het moet maken.
Maak maximaal één experimenteel bijgerecht in plaats van een groot culinair avontuur.
Ben je geen keukenprins? Koop dan iets moois bij een chocolatier, patissier, slager of restaurant in de buurt die met kerst hun beste specialiteiten aanbieden. Geheid goed gelukt. Ook kun je in dit geval kiezen om uit eten te gaan of een ander de eer te gunnen.
Waak voor de kant-en-klaarschotels die al maanden van te voren worden geproduceerd, waar vakmanschap ver te zoeken is en bij het openmaken van de verpakking de weeë geur je tegemoet komt.
Als je niet zeker bent van een bepaald gerecht, kook dit dan eerst voor je huisgenoten. Zij zijn je keiharde beoordelaars of iets wel of niet kan. Maak hier gebruik van.

Plannen

Schrijf alles wat je wilt serveren op.
Let op een goede variatie in smaken. Bepaal met dit beeld of het genoeg is of te veel wordt.
Maak een overzichtelijke boodschappenlijst.
Lees recepten goed door en bepaal of je de keukenmaterialen allemaal hebt om iets te maken. 

Calculeer

Schrijf de bedragen op die je denkt kwijt te zijn en bekijk of dit reëel is en stel anders je lijst bij.

Tijd
Schrijf de benodigde werktijd op.
Maak een logische volgorde. Sommige dingen kun je lang van te voren maken, bijvoorbeeld bouillon, dressing, stoofpotten en toetjes. 
Kijk kritisch of je de werktijd kunt halen. 
Neem ook de tijd voor het tafeldekken op en controleer van te voren of je alles om het te serveren hebt en het nog heel en schoon is. 
Beschrijf ook je presentsatie en schets hem eventueel.

Alles gepland?
Ga dan met je lijstje boodschappen doen. Neem hiervoor een rustig moment. Veel dingen zoals bloem, olie, azijn enzovoorts kun je al lang van te voren kopen. Dat hoeft niet op het laatst. Ook bestellen zodat alles klaar staat scheelt veel tijd. Houd je aan je lijst en laat je niet verleiden door impuls inkopen. Genoeg is genoeg. Geniet met volle teugen van je doordachte kerstdis. 

Smakelijk ;-)

En een nog lang en gelukkig ballen jaar


Kerststress

Maandag zag ik de anders zo rustige dorpsgenoten gestrest door de straten van ons mooie dorpje Schaijk sjeesen. Het was bijna kerst en iedereen wil zoooo lekker eten. De winkels afgeladen met luxueus kant en klaar food uit de hele wereld lonkt, naar de grage consument. Hoezo recessie? Ook die gedachte went.
Verbaasd zie ik toe, hoe lands mooiste goed blijft liggen in het schap. Rode kool en gehakt, daarvoor is Nederland nu te bekakt. Maar vanaf nu neem ik me voor! De gehaktbal die mag er wezen hoor. Lekker sappig met wat jus met een broodje of een kruimige aardappel. Voor hem spring ik in dit sprookje in de bres. Volgend jaar in Schaijk geen stress maar gehaktballen met de kerst. Ik wens u allen, fijne kerstballen en een gelukkig lekker jaar.

De dag na kerst

Jammer toch dat ik met deze dagen de mensen niet mocht behagen.
Mijn U.V.D. is bijna voorbij, hoe moet dat nu met mij? Jammert het gehakt stilletjes in het schap. Ineens is er volop beweging, bruusk wordt hij uit het schap gelicht. Blij denkt gehakt, er is een consument gezwicht. 


Maar niets is minder waar, zijn pak wordt vakkundig opengescheurd en weldra ligt hij, tussen honderden anderen, in een grote bak.
Er wordt flink gekneed en een pikant kruidenmengsel toegevoegd dat heel lekker geurt. Ook wordt er nog iets gedaan waardoor hij van gezond grijs naar opgewonden roze kleurt Vervormd tot pikante hap, ligt daar pardoes ons gehakt weer in zijn schap. Fraai gedecoreerd met vel oranje etiket 3 voor de prijs van 1 zo is het maar net, hij voldoet nu aan economisch supermarkt wet, die vooral op zijn eigen kleintjes let.

Een week later

De gehaktbal vervormd tot pikante hap, blijft nu niet lang meer in het schap. Op de woensdag na nieuwjaar beland hij op de band van de caissière. Zijn kortstondig maar toch verlengd leven start een nieuwe carrière.
Bij het gezin Jan Jans in het lieflijke plaatsje Schaijk heeft het dagelijks leven weer haar ritme hervat.
Moeder Jans verantwoordelijk voor het huishoudelijk budget, ontdekte daarnet, dat het jaarlijks feest gelag hen koste een veel te groot bedrag. Oh wat spijt van al het kostbare eten, want deze moesten we helaas aan de kliko kwijt. De U.V.D. was namelijk vandaag verstreken.

Ja lieve lezers daarmee gaan veel huishoudens mee in de fout. De fabrikanten verdienen zo echter wel goud. Vroeger rook men aan het eten en bepaalde , moet u weten, of het eten was goed of  fout. De meeste mensen konden toen nog koken en wisten dan met de mooiste restjes een maaltijd te toveren, zo uit Jamies keuken weggelopen.

Ook kochten ze toen per kg of gram en was alles nog niet voorbereid, of gesneden. Met de fiets werd toen van de groenteboer naar de slager gereden, deze ambachtslieden deden hun uiterste best en maakten hun klanten tevreden. Met een mooie rode kool of ter plekke door de molen gemalen vlees tot eerste klas gehakt. Kortom je at dat wat je zag.

Bij Jan Jans

Bovenstaand even terzijde we waren gebleven bij onze gehakt. Deze belandt in gezin Jans en wordt daar in de pan gekwakt. Vergezeld door erwtjes uit een blik en poeder die is aan gelengd met wat melk en ziet eruit als wat ze noemen puree maar van de geur alleen wordt je al wee. Wordt hij in 3 fases op de tafel gezet.

  1. de eerste is de jongste telg neemt 3 hapjes van haar bordje eten en zegt zeer beslist hieraan heb ik niets gemist, geef mij maar Fristi met gevulde koek dat vult mijn buikje ook. Ik hou heel niet van warm eten mama moet je weten.
  2.  is moeder Jannie met zoonlief  Dré, snel eten want anders kan je niet, trainen en doe je zaterdag niet mee. De boodschap komt over en snel wordt gehakt en de rest van het maal naar binnen geschrokt.
  3. Verdrietig ligt de rest van gehakt op een bord in de koelkast te wachten op ons pap. Deze staat moet je zien, ergens halverwege de A10. Dagelijks vast in het verkeer, na een dag druk in de weer om voor zijn lieve schattige gezin te zorgen voor enig gewin.Thuis gekomen heeft hij in verpietert eten dus echt geen zin, stiekem wordt het in de kliko gekwakt.


Is dit het einde van ons gehakt? Nee natuurlijk niet!

Voor het einde van het verval van onze lievelings bal, staat daar ineens de “Gehaktballenengel”pal.
Zij spreekt Jan Jans bij de kliko zeer vermanend aan:

Jan Jans wat heb je nu gedaan, zo gaat onze eetcultuur toch naar de maan.
Gehakt is een edelfood. Van de slager die hem met zorg draait en een liefdevolle kok die hem deskundig braait.
Zo kun je 2013 toch niet in, wat heeft je leven nog voor zin,
als je niet kunt genieten van perfectionistisch geweldig gehaktbal eten.
Zorg dat je files ontwijkt, en je leven verrijkt met het creëren van de ideale bal.
Zo behoedt je jezelf en je familie voor het verval.

Geschrokken kijkt Jan Jans om zich heen, nee hij ziet geen andere mensen staan, alleen een heel mooie Engel vrouw met in haar handen een gietijzeren braadpan met heerlijk geurende gehaktballen. Spontaan reikt hij naar de pan om een gehaktbal te pakken. Maar je raadt het al hij tast in het luchtledige daar is heel geen bal. Verbaasd loopt hij terug naar binnen en denkt, ben ik nu zo verdwaast.

Hij smeert een boterham met pindakaas en valt voor de TV in slaap.
Zijn dromen gaan over een rustig leven waarin hij op zijn gemakje loopt naar zijn werk op het platteland, hier teelt hij allerlei lekker eten en tussen de middag gaat hij met een zak met uien, prei wortel en sla lopend naar huis.
Hier staat een engelvrouw met op het gasstel duizenden verpieterde pikanteballen de pan valt om boven op Jan Jans. Help ik stik, nee laat mij leven. Ik wil geen gehaktballenstress ik weet nu mijn les. De lamp gaat aan en moeder Jannie zegt doe maar kalm, zullen we naar bed toe gaan?

Het is zondag en vader Jan Jans staat heel vroeg op. De hele week speelt de Engelvrouw hem door de kop. Hij kan er niet goed van slapen, ’s nacht schrikt hij wakker van hordes gehaktballen die over hem heen vallen. De prachtige Engel staat dan lieflijk met haar braadpan aan het hoofdeinde van zijn bed.

Daarom is hij zaterdags in Schaijk naar de echte slager gegaan en heeft hier een kilo vers gedraaide half om half gekocht. Jannie Jans noemde hem gesjocht, want Slagersgehakt is o zo duur. Ja zegt vader Jan dromerig “maar wel heel erg puur”.Vaag boven zijn hoofd zweeft een Engelen silhouet de braadpan zweeft langzaam dor de kamer heen. Maar gelukkig ziet Jan dit alleen.

Intussen staat Jan Jans met de zak gehakt in zijn handen. Wat moet hij hier in hemelsnaam mee aan. Koken heeft hij thuis ook nooit geleerd, want zijn moeder bedoelde het wel niet verkeerd, maar gaf om eten helemaal niets. De tafel was daar dan ook tamelijk schraal. Het eten werd op tafel gezet, en na het gebed, werd stug doorgegeten zonder een woord te spreken. 10 minuten per dag duurde dit ritueel.

Hee Engelvrouw waar ben je nou? Roept Jan Jans zijn geest aan. Maar natuurlijk gebeurt er helemaal niks. Hij zet er dan Google maar eens aan, gehaktbal+recept typt hij in: 196.000 resultaten. De meest fantastische recepten beloven van alles met Kaas, kruiden, pepers, ketjap. Na een uur surfen, denkt hij je moet het maar durven. Hij gaat naar bed

Naar de boerderij

Langzaam ontwaakt Jan Jans uit zijn slaperig gemoed. Kijk ziet hij dat goed? Het gehakt staat niet op het aanrecht, nee natuurlijk niet dromerd.
Kaboutertjes Ja! je weet wel! Ja ja maar ik weet wel. Na het ontbijt besluit Jan Jans zijn droom waar te maken.Vrolijk zegt hij tegen de kleine Giny ga je mee? Moeder Jans kijkt verbaasd op over zo’n enthousiaste invitatie en Dre zegt mag ik ook mee.
Ze nemen de fiets en rijden naar de boer, Waar gaan we naar toe? Papa zeg eens? He kijk dan koeien zegt Giny, Boeh zegt Dre. Bij de stal roep vader Jans eens rond en heel terstond wordt melk gehaald. In een grote plastic fles krijgen ze het mee. Boer Ben laat de kids van alles zien hun ogen puilen uit, vader Jans denkt dat is voor mij een kans, want ik weet ook niks over het boerenleven. De kinderhandjes aaien de grote beesten en boer Ben belooft ze de volgende keer mag je kalfjes melk komen geven. Met grote tegenzin gaan ze samen weer naar huis. 

Pap wat gaan we nou doen? Gaan we volgende week weer naar de koetjes toe?

We gaan gehaktballen maken. Nou pap daar kun je ons niet mee raken Dat van die gummie zeker wat op en neer gaat als een stuiterbal. Dankjewel jij met je gehaktbal. Wat zeg je doe je daar van die melk in? Nee echt niet!
Jan Jans zijn ziel raakt zo wel bezeerd, maar hij denkt in die droom heb ik toch geleerd? Een echte gehaktbal is niet verkeerd. Ik zal die jong van ons wel een manieren leren, zich zo tegen mijn plan te keren.. Vastberaden komt hij thuis, moeder hangt al voor de buis. Ongestoord gaat Jan Jans zijn gang, diep nadenkend hoe het ook alweer zat begint hij zijn gehakt te kneden en al snel braadt hij zijn allereerste bal.



Vader Jans bakt droomballen.

Tijdens het bakken komen de lekkerste geuren vrij. Dre en de kleine Giny komen nieuwsgierig naar de keuken toe, heej pap wat is dat daar. Gehaktballen jongens kijk maar.
Welnee joh dat is niet zo, moeder Jans zegt dat ruikt wel heerlijk. Even later zitten ze zowaar met zijn vieren aan tafel met smaak te genieten van deze echte bal gehakt. Heej kijk dan! Daar is de Engelvrouw, ze zwaait naar jou en zweeft langzaam met een vette knipoog langs de tafel heen.

Wild voor een beter leven

In gesprek met een jager die bij ons aan de deur levert, komen we bij de vossen aan. Er is een overpopulatie van deze prachtige beestjes, er zijn geen natuurlijke vijanden en ze hebben genoeg te eten. Een luxe probleem en wel van faunabeheer, boeren en jagers.
In de tegenwoordige tijd ontkomen we niet aan regels voor het afschieten van wild. Wild is tegelijkertijd in de vrije natuur opgegroeid zonder medicamenten. Wakker dier zou hier niet van wakker hoeven te worden. Beter bestaat niet en lekker is het ook. 

China
In China wordt hond gegeten, familie van de vos. Ik besluit te zoeken naar eetgewoonten rondom vos. Veel wijzer word ik niet, behalve dat ze ziektes kunnen hebben en dat Nederland en België vrij van rabiës zijn. Ik zou het serieus wel eens willen proberen, in de Middeleeuwen beweert iemand: 'bij ons aan de stamtafel werd wel vos gegeten'. Getriggerd raak ik hier door. Want niet eten is één, maar waar blijft de huid? Die is zo mooi en we mogen allang geen bont dragen van? Ja, van wie eigenlijk? En hoe zit dat met konijnen en hazen? Ze worden gegeten, waar blijven die prachtige pelzen? In de boeken over Ayla in de aardkinderenserie, werden dieren gedood om te eten, kleden, lijm en gereedschappen van te maken. 

Kiloknallers
Vreemde mensen; onze landgenoten. Wel kiloknallers eten en geen biologisch duurzaam geproduceerde bontjas dragen. In deze maand van goede doelen steunen, stel ik belangeloos het volgende idee ter beschikking aan onze nationale natuurbeheerders. Organiseer een veiling via Christies met champagne en wildproeverij vooraf om de huiden van dat seizoen per opbod te verkopen aan de vele miljonairs die ons land rijk is. Zij kunnen bijzondere couturiers hiervan een prachtige jas laten maken. Hiermee laten zij dan aan de buitenwereld zien hart voor de natuur te hebben en duurzaamheid belangrijk te vinden.
Onze prinses Maxima is zo in een klap van haar imago van domste bontje af. Op scholen gaan we lekkere konijnen fokken bij de moestuinprojecten. Deze diertjes krijgen het onkruid, de restjes sla en brood van de kinderen thuis, zo wordt biologie en leren zorgen mooi verweven. De kinderen organiseren als er genoeg grote konijnen zijn een fancyfair waar mensen de konijnen geslacht kunnen kopen. De opbrengst is voor bijzondere leermiddelen of het steunen van onderwijsprojecten in Afrika. De huiden worden door een lokale modestudent omgevormd tot een prachtige jas die per opbod wordt verkocht. Kinderen leren hiermee dat vlees een natuurproduct is dat je af en toe als het feest is kunt eten. Bovendien weten ze hiermee dat een 'tweedehands' jas uniek is, iets waarmee je een betere wereld kunt creëren. 

Deze kerstgedachtes deel ik met jullie, deze maand daarom op onze site een authentiek recept van konijn met pruimen. Fijne feestdagen en een prachtig nieuw levensjaar voor eerlijk heerlijk vlees en oogstrelende tweedehands jassen gewenst.

vrijdag 7 december 2012

Traditie's zo heurt Glühwein


Traditie's zo heurt Glühwein

Traditie leren
Deftig en royaal met Bisschopswijn 

Als jong Rotterdams schippersmeisje, kwam ik in Amsterdam terecht. De Middelbare Hotelschool, ik wilde immers scheepskok op de grote vaart worden. Veel leerlingen kwamen uit het Gooi, met hun air en aardappels in de keel. Ik voelde me veranderen van een stoere Rotterdammer naar een onzeker meisje dat opeens niet wist hoe het heurde.... 

Mijn moeder had speciaal voor de hotelschool in de zomervakantie een  garderobe, netjes origineel en van de laatste mode met couponnetjes van de markt in elkaar gezet.  De blazers, van Bommelschoenen, college -shawls en Burbereyjassen, spullen van exclusieve klasse, zette de toon op mijn nieuwe school.  De heren hadden wel belangstelling voor mij, maar van het Gooisch geblabla moest ik niet veel hebben. 

Rond Sinterklaas kreeg ik iets met een jongen van gegoede komaf en  werd geïntroduceerd. Zo meisje lust jij ook een glaasje van deze Bisschopswijn? Nee zeggen en vragen was er natuurlijk niet bij, ik nam een slokje en proefde heerlijk zoet, kaneel en nog wat. Bedeesd vroeg ik naar het recept, trots vertelde de vrouw des huizes haar verhaal over de beste kaneel, prachtige wijn en bloedsinaasappel voor de finishing touch.

Mijn vriendje vertelde later dat zijn vader de overgebleven inferieure wijntjes uit de kerstpaketten van het jaar daarvoor gebruikte. Haha wat chique, maar wel lekker.

Verschil tussen Bisschops en glühwein 

Bischopswijn wordt ter ere van Sinterklaas gedronken
Op een fles milde rode wijn wordt 1 sinaasappel ingestoken met 7 kruidnagels in de vorm van een kruis. Doorboor de sinaasappel met een pijpkaneel voeg 100 gram suiker toe en laat dit minimaal 4 uur staan.
Gluhwein krijgt citroen in plaats van sinaasappel en er kan nog anijs aan worden toegevoegd. Glühwein kan je ook van witte wijn maken.

Als het donker is sluit je de gordijnen en verwarm je de wijn niet boven de 70 graden. Schenk deze in dikke voorverwarmde glazen. 
Ikzelf doe er altijd een klein scheutje bruine rum bij en gebruik bruine suiker dit geeft een warmer karakter. Verder gebruik ik max 2 kruidnagel of soms neem ik foelie in plaats hiervan.
Geniet van de drank in kleine teugjes terwijl je op de cadeautjes van de Sint wacht.

Vele jaren later

Inmiddels experimenteer ik in de winter wekelijks met nieuwe smaken en geef ik door het hele land en vooral in Schaijk workshops glühwein maken. Bovendien mocht ik voor de Vara in kassa optreden als deskundige